Το Άγιο Όρος συνίσταται από είκοσι
Ιερές Μονές. Σύμφωνα με την ιεραρχική τάξη οι Ιερές Μονές του Αγίου Όρους,
καλούμενες και Αθωνικές, οι οποίες είναι αυτοδιοίκητες και διοικούνται σύμφωνα
με τον εσωτερικό τους κανονισμό, τον οποίο ψηφίζουν οι ίδιες και εγκρίνει η
Ιερά Κοινότητα, είναι οι εξής:
(Για περισσότερες πληροφορίες πατήστε πάνω σε κάθε Μονή)
Ιερά Μονή
Μεγίστης ΛαύραςΙερά Μονή Σίμωνος Πέτρας
Ιερά Μονή Αγίου Παύλου
Ιερά Μονή Σταυρονικήτα
Ιερά Μονή Ξενοφώντος
Ιερά Μονή Γρηγορίου
Ιερά Μονή Εσφιγμένου
Ιερά Μονή Αγίου Παντελεήμονος
Ιερά Μονή Κωνσταμονίτου
Όλες οι Ιερές Μονές του Αγίου Όρους
αποτελούν θρησκευτικά πνευματικά ιδρύματα και όλες χαρακτηρίζονται ως
«Κυρίαρχες», «Βασιλικές», «Πατριαρχικές» και«Σταυροπηγιακές».Κυρίαρχες επειδή
διατηρούν ιδιοκτησιακό και οργανωτικό αυτοδιοίκητο του χώρου τους, μη
υποκείμενο σε κανένα περιορισμό ως προς τον αριθμό των μοναχών.
Βασιλικές επειδή η ίδρυση τους οφείλεται σε εντολή ή συνδρομή των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων ή η ίδρυση τους επικυρώθηκε με αυτοκρατορικό χρυσόβουλο.
Πατριαρχικές ονομάστηκαν αργότερα με την έκδοση πατριαρχικών σχετικών σιγιλλίων, όταν συνδέθηκαν με το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, που ανέλαβε την πνευματική και μόνο εποπτεία τους.
Σταυροπηγιακές γιατί κατά την ίδρυση τους τοποθετήθηκε σε αυτές σταυρός, ο οποίος απεστάλη από το Οικουµενικό Πατριαρχείο.
Βασιλικές επειδή η ίδρυση τους οφείλεται σε εντολή ή συνδρομή των Βυζαντινών Αυτοκρατόρων ή η ίδρυση τους επικυρώθηκε με αυτοκρατορικό χρυσόβουλο.
Πατριαρχικές ονομάστηκαν αργότερα με την έκδοση πατριαρχικών σχετικών σιγιλλίων, όταν συνδέθηκαν με το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, που ανέλαβε την πνευματική και μόνο εποπτεία τους.
Σταυροπηγιακές γιατί κατά την ίδρυση τους τοποθετήθηκε σε αυτές σταυρός, ο οποίος απεστάλη από το Οικουµενικό Πατριαρχείο.
Οι Αθωνικές Μονές σήμερα είναι
όλες κοινόβιες. Παλιότερα ορισμένες ήταν ιδιόρρυθμες.
· Στις κοινόβιες οι
αδελφοί έχουν τα πάντα κοινά και τίποτε ιδιόκτητο. Της Μονής προΐσταται ισόβιος
Ηγούμενος, ο Κοινοβιάρχης, έχοντας γύρω του τη Γεροντία και τους Επιτρόπους,
εκλεγόμενος δε διά πλειοψηφίας από τη Γεροντία σε μυστική ψηφοφορία, από
κατάλογο υποψηφίων, που και αυτός καταρτίζεται από πλειοψηφία από τους έχοντες
δικαίωμα ψήφου (διανυόντων του 6ου από της κουράς των έτους) μοναχών. Για τον
Ηγούμενο απαιτούνται ορισμένα πνευματικά και ηθικά προσόντα, δύναται όμως να
παυθεί με απόφαση της Γεροντίας και κατόπιν πλειοψηφίας των εχόντων δικαίωμα
ψήφου της Αδελφότητας. Αν ο εκλεγείς Ηγούμενος δε φέρει το βαθμό του
Αρχιμανδρίτη, χειροτονείται αμέσως μετά την εκλογή.
· Στις ιδιόρρυθμες Μονές
οι μεν μοναχοί ενδιαιτώνται μεμονομένα ο καθένας, τα δε των Μονών αυτών διέπει
Επιτροπή και η Σύναξη των Προϊσταμένων.
Κατά ταύτα, των μεν κοινοβίων η
Διοίκηση είναι σχεδόν μοναρχική αλλά μετά κοινοκτημοσύνης, των δε ιδιόρρυθμων
ολιγαρχική αριστοκρατική. Ο αριθμός των είκοσι Μονών, ως αναγνωρισμένων
ανέκαθεν από την Εκκλησία και την Πολιτεία, δεν μπορούν ούτε να αυξηθεί αλλά
ούτε και να ελαττωθεί. Από αυτές οι δεκαεπτά είναι ελληνικές, μία σερβική, μία
ρωσική και μία βουλγαρική.
